شيوع سبك هاي عجيب و غريب در مداحي
آسيب شناسي كيفيت اقامه عزا براي امام حسين(ع)

نويسنده: حميد رضا ملك محمدي


    از جمله مسائل مورد توجه در مكتب شيعه، برپايي مجالس عزاداري براي اهل بيت(ع) خصوصاً اباعبدالله(ع) در ايام شهادت و وفات ايشان است؛ كيفيت اقامه عزا براي امام حسين(ع) از جمله مسائلي است كه همواره بايد مورد توجه قرار بگيرد.در اين بين مداحان نقش موثري دارند. مداحان و هيئت هاي مذهبي در زنده نگه داشتن فرهنگ عاشورا نقشي اساسي ايفا
    مي كنند به همين دليل مداحان بايد در برنامه هاي خود از اشعار پرمحتوا و حاوي نكات اخلاقي و پندآموز استفاده كنند و تنها به بيان اشعار احساسي نپردازند و به سمت تقليد نيز پيش نروند.آنان حافظان امامت، ولايت و پاسداران فروع، اصول و عقايد ديني هستند.مداح بايد با دوري از فرقه گرايي و ديگر جريانات منحرف توجه ويژه اي به دين و آموزه هاي آن داشته باشد و عقايد اسلامي و ارزش هاي آن را آن گونه كه قرآن و سنت پيامبر(ص) اجازه داده است به جامعه ترويج دهد.جايگاه مداحان بسيار بزرگ است اگر خطبا و گويندگان و سخنوران فرداي قيامت مي بالند كه مردم را به سمت معارف دين فراخواندند مرثيه سرايان نيز پا به پاي خطبا مي توانند بگويند ما بر اساس شوري كه به پا كرديم نسلي را به سمت دين فراخوانديم.گاهي اثر يك شعر از يك ساعت سخنراني بيشتر است چرا كه مداحان اوج حب و محبت نسبت به اهل بيت و اوج بغض را نسبت به دشمنان اهل بيت (عليهم السلام) ايجاد مي كنند و دين اسلام چيزي جز اين حب و بغض نيست.به عقيده بسياري از بزرگان و پژوهشگران ديني فرهنگ صحيح عزاداري سبب نگهباني دين و روشن شدن حقايق ديني و نابودي بدعت هاو ترويج سنت ها مي شود.آنها تاكيد دارند كه در جهت تحقق اين مهم وظيفه مداحان و مرثيه سرايان و هيئت هاي عزاداري بيشتر از ساير افراد جامعه است و كسب جايگاه معنوي و تهذيب نفس توسط آنها اهميت خاصي دارد.متاسفانه در سال هاي اخير برخي با تقليد از سبك هاي غربي و مغاير با شئونات اسلامي اقدام به نوحه خواني در مجالس مي كنند و مدعي هستند با اين سبك ها مي توانند جوانان را به مجالس مذهبي جذب كنند.اين اقدام برخي خوانندگان اعتراض بزرگان دين را به همراه داشته كه در راس آنها مقام معظم رهبري در خصوص رواج اينگونه نوحه خواني ها اعتراض كردند.
    
    مقام معظم رهبري در اين باره مي فرمايند:«نكته آخر هم آهنگ است. من شنيده ام در مواردي از آهنگ هاي نامناسب استفاده مي شود. مثلاً فلان خواننده طاغوتي يا غيرطاغوتي شعر عشقيِ چرندي را با آهنگي خوانده؛ حالاما بياييم در مجلس امام حسين و براي عشاق امام حسين، آيات والاي معرفت را در اين آهنگ بريزيم و بنا كنيم آن را خواندن؛ اين خيلي بد است. خودتان آهنگ بسازيد. اين همه ذوق و اين همه هنر وجود دارد. يقيناً در جمع علاقه مندان به اين جريان كساني هستند كه مي توانند آهنگ هاي خوبِ مخصوص مداحي بسازند؛ آهنگ عزا، آهنگ شادي».(بيانات مقام معظم رهبري در ديدار مداحان اهل بيت (ع) 05/ 05/ 84)
    
    نفوذ و رسوخ اين گونه سبك ها در فرهنگ ديني كشور در حالي است كه نهضت حسيني، علت بقاي اصل دين و فرهنگ اسلامي است و همه ضمن بازشناسي و تامل در فلسفه و ابعاد گوناگون اين نهضت، بايد در صيانت و حفاظت از اين فرهنگ فراگير در مقابل امواج جهالت ها، بدعت ها، آسيب ها، تحريف ها و انحرافات پديد آمده و رفتارهاي موهن و غيرمعقول و خلاف موازين شرعي در مراسم هاي عزاداري و برنامه هاي سوگواري تلاش كنند.صيانت و نگهداري از روشهاي اصيل و سنتي عزاداري و بررسي راهكارهاي تقويت و توسعه آن متناسب با سليقه و گرايش هاي نسل امروز تكليفي است كه به غير وظايف فعالان فرهنگي و ديني و مرثيه سرايان و مداحان بر دوش عزاداران نيز گذاشته شده است.قاسم رضايي نايب رئيس كانون مداحان تهران در واكنش به شيوع سبك هاي عجيب و غريب در مداحي كشور مي گويد:«چندي است كه بعضي از مداحان معروف به استفاده از شعرها و سبك هاي ترانه هاي خوانندگان لوس آنجلسي روي آورده اند و به اين مسئله توجه نمي كنند كه در تيررس نگاه مردم قرار دارند و روي عزاداري مردم تاثير مي گذارند.نبايد هر شعر و نوحه اي از سيما پخش شود. صداوسيما به عنوان يك رسانه فراگير وظيفه خطيري برعهده دارد و بايد طرح و مصوبه اي براي پخش نوحه هاي مداحان درنظر بگيرند.مداح رسالت بزرگي برعهده دارد و كوچك ترين غفلتي نبايد انجام دهد چون مردم زيادي آنها را به عنوان الگو در زندگي خود انتخاب مي كنند».
    متاسفانه امروزه برخي ازمداحان در مجالس اهل بيت (عليهم السلام)، از فلان خواننده غربي براي جذب مردم و جوانان تقليد مي كنند در حالي كه مي دانيم اين نوع تقليد آثار زيان باري را به دنبال دارد.علي شيخي عضو جامعه مداحان در اين باره مي گويد:«متاسفانه برخي مداحان جديد از ملودي هاي غربي و آن طرف آبي استفاده مي كنند يا همان اشعار آنها را مي خوانند و اين گونه فكر مي كنند كه چنين شعر و آهنگي مناسب مجالس امام حسين (ع) است در حالي كه چنين مداحي هايي همان ترانه و تصنيف است.در حال حاضر بسياري از افراد تصنيف خوان شده اند، زمان شاه يك عده تصنيف هاي ترانه اي مي گفتند حال نيز تصنيف هاي مذهبي مي گويند كه در هيئت ها بخوانند و هيچ كدام آنها نيز آشنايي با دستگاه هاي مذهبي خواني ندارند لذا اشعار را در اشكال و دستگاه هاي ديگر مي خوانند».
    
    صادق آهنگران در اين باره مي گويد:«متاسفانه ما شاهد رونق گرفتن برخي از سبك هاي غربي و هيجان انگيز در مداحي ها و نوحه سرايي ها هستيم.گاه مداحان ما گام در مسير دشمن مي گذارند و با سبك هاي غربي و هيجان انگيز آمريكايي تلاش مي كنند تا مداحي اي را به راه اندازند كه حاصل آن جز هيجان و شور مقطعي نيست.در حالي كه گرايش به اين سمت از آفت هاي مداحي است.چنين موضوعاتي هيئت ها را به شدت تهديد مي كند و ما شاهد آن هستيم در مقتل خواني و نوحه سرايي تنها هدف گريه و احساس عواطف است در حالي كه اگر محتوا و پيامي در اين سروده ها و بيان مطالب نباشد هيچ ثمري، تلاش و كوشش مداحان به دنبال نمي آورد. دشمن تلاش مي كند تا مداحي هاي هيجان انگيز را براي تبليغ و ترويج بيشتر در بين جوانان توسعه دهد تا از اين طريق بتواند عزاداري هاي سنتي و ناب ما را به انحراف بكشاند».
    مايه تاسف است كه با توجه به اينكه سبك هايي داريم كه پيشكسوتان ما در طي چند هزار سال آنها را اجرا كرده اند و اثرگذار نيز بوده است، امروز شاهديم برخي از سبك هاي امروزي كه سبك هاي غربي در آنها نفوذ كرده، در حال اجرا هستند.با ورود سبك هاي اروپايي و شعرهاي محاوره اي ضعيف، مستمعي كه در مجلس نشسته و اين نوع اشعار را مي شنود از نظر علمي و معرفتي چيزي را به دست نمي آورد.
    محمدرضا رياحي ذاكر اهل بيت عليه السلام در اين خصوص معتقد است:«سبك هاي قديمي در هيئت هاي مذهبي كم رنگ شده است.در حال حاضر اكثر سبك هاي جديد غير بومي و غربي است و باعث كم رنگ شدن اين سنت قديمي شده است، بنابراين مداحان به خواندن سبك هاي قديمي مقيد و به پيشكسوتان مداح تاسي كنند.ما بايد از اساتيد قديمي و پيشكسوت قدرداني كرده و خود را مديون آنها بدانيم؛ چرا كه در گذشته اگر فردي قصد مداحي كردن در مجلسي را داشت، از استادش اجازه مي گرفت و بعد مداحي مي كرد.از جمله عواملي كه باعث آسيب رساندن به مداح مي شود، الگو برداري از فرهنگ غلط غرب است زيرا فرد ناخودآگاه همان آهنگ را در سبكش پياده مي كند، بنابراين مداح بايد به روز و با مطالعه باشد و به جاي تاسي از غرب، به توليد سبك هاي بومي بپردازد».
    
    به گفته صاحب نظران اگر سبك هاي سنتي مداحي دوباره زنده شود، اين سبك هاي نوين كه از غرب وارد شده و شعرهاي ضعيف و صوفي گري و مسائل ديگري كه در شان امام حسين(ع) و اهل بيت(ع) نيستند، برچيده خواهند شد. دشمن بدش نمي آيد كه ما به اين راه كشيده شويم، لذا ما بايد سبك سنتي را از لحاظ محتوا بررسي كنيم تا بفهميم كه بزرگان و پيشكسوتان چگونه اشعار و مقاتل را خوانده اند و حماسه را چگونه در شعر خود گنجانده اند تا بتوانيم سبك سنتي را كه سبك هاي انحرافي را از بين مي برد، زنده كنيم.

منبع: www.magiran.com

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: